Σύμφωνα με το άρθρο 1520 ΑΚ, όπως τροποποιήθηκε δυνάμει των άρθρων 13 και 30 Ν. 4800/2021 και ισχύει από 16.9.2021, ο γονέας με τον οποίο δεν διαμένει το τέκνο, έχει το δικαίωμα και την υποχρέωση της, κατά το δυνατό, ευρύτερης επικοινωνίας με αυτό, στην οποία περιλαμβάνονται τόσο η φυσική παρουσία και επαφή του με το τέκνο, όσο και η διαμονή του τέκνου στην οικία του. Ο γονέας με τον οποίο διαμένει το τέκνο οφείλει να διευκολύνει και να προωθεί την επικοινωνία του τέκνου με τον άλλο γονέα σε τακτή χρονική βάση. Ο χρόνος επικοινωνίας του τέκνου με φυσική παρουσία με τον γονέα, με τον οποίο δεν διαμένει, τεκμαίρεται στο ένα τρίτο (1/3) του συνολικού χρόνου, εκτός αν ο γονέας αυτός ζητά μικρότερο χρόνο επικοινωνίας, ή επιβάλλεται να καθορισθεί μικρότερος ή μεγαλύτερος χρόνος επικοινωνίας για λόγους που αφορούν στις συνθήκες διαβίωσης ή στο συμφέρον του τέκνου, εφόσον, σε κάθε περίπτωση, δεν διαταράσσεται η καθημερινότητα του τέκνου. Τα σχετικά με την επικοινωνία ζητήματα καθορίζονται ειδικότερα είτε με έγγραφη συμφωνία των γονέων είτε από το δικαστήριο. Στην περίπτωση αυτή εφαρμόζεται και η παρ. 4 του άρθρου 1511.
Με το Ν.4800/2021 (ΦΕΚ τ.Α 81/21.5.2021) μεταρρυθμίστηκε το δίκαιο των σχέσεων γονέων τέκνων μετά το χωρισμό των γονέων. Διακηρυγμένος βασικός στόχος του νομοθέτη είναι η θεσμική ανάδειξη και ενίσχυση του θεσμού της από κοινού άσκησης της γονικής μέριμνας από τους γονείς του τέκνου ακόμη και μετά το χωρισμό των γονέων. Ο σκοπός αυτός αποτυπώνεται ρητά τόσο στην αιτιολογική έκθεση όσο και στο άρθρο 1 του ν. 4800/2021 κατά τον οποίο «Ο παρών νόμος αποσκοπεί στην εξυπηρέτηση του βέλτιστου συμφέροντος του τέκνου διά της ενεργού παρουσίας και των δύο γονέων κατά την ανατροφή του και την εκπλήρωση της ευθύνης τους έναντι αυτού.». Συμπληρωματικός πυλώνας της μεταρρύθμισης του Ν. 4800/2021 αποτελεί η ενίσχυση της επικοινωνίας του παιδιού με το γονέα με τον οποίο δεν διαμένει με την οριοθέτηση ενός ελάχιστου χρόνου επικοινωνίας (Γ. Λέκκας, Η Επιμέλεια του παιδιού κατά τον ΑΚ, μετά το ν.4800/2021, σελ. 264 επ.). Με το άρθρο 1520 ΑΚ, όπως αυτό αντικαταστάθηκε με το άρθρο 13 του ν.4800/2021, προβλέπεται ότι ο γονέας µε τον οποίο δεν διαμένει το τέκνο, έχει το δικαίωμα και την υποχρέωση της, κατά το δυνατό, ευρύτερης επικοινωνίας µε αυτό, στην οποία περιλαμβάνονται τόσο η φυσική παρουσία και επαφή του µε το τέκνο, όσο και η διαμονή του τέκνου στην οικία του.
Ο γονέας µε τον οποίο διαμένει το τέκνο οφείλει να διευκολύνει και να προωθεί την επικοινωνία του τέκνου µε τον άλλο γονέα σε τακτή χρονική βάση. Με την ως άνω ρύθμιση δηλώνεται πανηγυρικά ότι η επικοινωνία συνιστά δικαίωμα και παράλληλα και υποχρέωση του δικαιούχου γονέα. (ΜονΠρωτΘεσσαλ 2792/2022 Αρμ 5, 770, έτσι και σε Ε. Ζερβογιάννη, Η επικοινωνία με το ανήλικο τέκνο ως δικαίωμα και ως υποχρέωση ΕλλΔνη 3/2022, Ε. Κουνουγέρη- Μανωλεδάκη, Οικογενειακό Δίκαιο, τ. ΙΙ, έκδ. 2021, σελ. 348, Κ. Φουντεδάκη, Το νέο δίκαιο των σχέσεων γονέων και παιδιών, εκδ. 2021, σελ. 84-85). Για την εφαρμογή του άρθρου 1520 ΑΚ σημασία έχει μόνο το γεγονός ότι ο γονέας μένει χωριστά από το τέκνο ανεξάρτητα από το αν ασκεί από κοινού με τον άλλο γονέα την επιμέλεια (βλ. Ε. Κουνουγέρη- Μανωλεδάκη, ο.π, σελ. 337, Γ. Λέκκας, ο.π., σελ. 264). Επίσης προβλέπεται ως ειδική υποχρέωση του γονέα με τον οποίο διαμένει το τέκνο η διευκόλυνση και η προώθηση της επικοινωνίας του τέκνου με τον άλλο γονέα, η οποία νοείται ως η εμφύσηση στο παιδί καλών αισθημάτων για τον άλλο γονέα και η καλή συνεργασία προκειμένου να καθοριστούν οι πρακτικές λεπτομέρειες της άσκησης του δικαιώματος επικοινωνίας (ΜονΠρωτΘεσσαλ 317/2022 ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ, Ε. Κουνουγέρη-Μανωλεδάκη, ο.π. σελ. 338).
Η διευκόλυνση και η προώθηση του δικαιώματος επικοινωνίας ανέκαθεν αποτελούσαν ερμηνευτικά υποχρεώσεις (του υπόχρεου γονέα – γονέα με τον οποίο διαμένει το παιδί) απέναντι στο δικαιούχο γονέα, προστέθηκαν, όμως και ρητά ως υποχρεώσεις στο αρ. 1520 ΑΚ με το Ν.4800/2021 (Ε. Κουνουγέρη- Μανωλεδάκη, Οικογενειακό Δίκαιο τομ. 2, 8η εκδ. 2021, 6) (19/2023 ΔΙΑΤΕΙΣΠΛ ΧΑΝ).
Σύμφωνα με το άρθρο 1520 ΑΚ, όπως τροποποιήθηκε δυνάμει των άρθρων 13 και 30 Ν. 4800/2021 και ισχύει από 16.9.2021, ο γονέας με τον οποίο δεν διαμένει το τέκνο, έχει το δικαίωμα και την υποχρέωση της, κατά το δυνατό, ευρύτερης επικοινωνίας με αυτό, στην οποία περιλαμβάνονται τόσο η φυσική παρουσία και επαφή του με το τέκνο, όσο και η διαμονή του τέκνου στην οικία του. Ο γονέας με τον οποίο διαμένει το τέκνο οφείλει να διευκολύνει και να προωθεί την επικοινωνία του τέκνου με τον άλλο γονέα σε τακτή χρονική βάση. Ο χρόνος επικοινωνίας του τέκνου με φυσική παρουσία με τον γονέα, με τον οποίο δεν διαμένει, τεκμαίρεται στο ένα τρίτο (1/3) του συνολικού χρόνου, εκτός αν ο γονέας αυτός ζητά μικρότερο χρόνο επικοινωνίας, ή επιβάλλεται να καθορισθεί μικρότερος ή μεγαλύτερος χρόνος επικοινωνίας για λόγους που αφορούν στις συνθήκες διαβίωσης ή στο συμφέρον του τέκνου, εφόσον, σε κάθε περίπτωση, δεν διαταράσσεται η καθημερινότητα του τέκνου. Τα σχετικά με την επικοινωνία ζητήματα καθορίζονται ειδικότερα είτε με έγγραφη συμφωνία των γονέων είτε από το δικαστήριο. Στην περίπτωση αυτή εφαρμόζεται και η παρ. 4 του άρθρου 1511.
Με το Ν.4800/2021 (ΦΕΚ τ.Α 81/21.5.2021) μεταρρυθμίστηκε το δίκαιο των σχέσεων γονέων τέκνων μετά το χωρισμό των γονέων. Διακηρυγμένος βασικός στόχος του νομοθέτη είναι η θεσμική ανάδειξη και ενίσχυση του θεσμού της από κοινού άσκησης της γονικής μέριμνας από τους γονείς του τέκνου ακόμη και μετά το χωρισμό των γονέων. Ο σκοπός αυτός αποτυπώνεται ρητά τόσο στην αιτιολογική έκθεση όσο και στο άρθρο 1 του ν. 4800/2021 κατά τον οποίο «Ο παρών νόμος αποσκοπεί στην εξυπηρέτηση του βέλτιστου συμφέροντος του τέκνου διά της ενεργού παρουσίας και των δύο γονέων κατά την ανατροφή του και την εκπλήρωση της ευθύνης τους έναντι αυτού.». Συμπληρωματικός πυλώνας της μεταρρύθμισης του Ν. 4800/2021 αποτελεί η ενίσχυση της επικοινωνίας του παιδιού με το γονέα με τον οποίο δεν διαμένει με την οριοθέτηση ενός ελάχιστου χρόνου επικοινωνίας (Γ. Λέκκας, Η Επιμέλεια του παιδιού κατά τον ΑΚ, μετά το ν.4800/2021, σελ. 264 επ.). Με το άρθρο 1520 ΑΚ, όπως αυτό αντικαταστάθηκε με το άρθρο 13 του ν.4800/2021, προβλέπεται ότι ο γονέας µε τον οποίο δεν διαμένει το τέκνο, έχει το δικαίωμα και την υποχρέωση της, κατά το δυνατό, ευρύτερης επικοινωνίας µε αυτό, στην οποία περιλαμβάνονται τόσο η φυσική παρουσία και επαφή του µε το τέκνο, όσο και η διαμονή του τέκνου στην οικία του.
Ο γονέας µε τον οποίο διαμένει το τέκνο οφείλει να διευκολύνει και να προωθεί την επικοινωνία του τέκνου µε τον άλλο γονέα σε τακτή χρονική βάση. Με την ως άνω ρύθμιση δηλώνεται πανηγυρικά ότι η επικοινωνία συνιστά δικαίωμα και παράλληλα και υποχρέωση του δικαιούχου γονέα. (ΜονΠρωτΘεσσαλ 2792/2022 Αρμ 5, 770, έτσι και σε Ε. Ζερβογιάννη, Η επικοινωνία με το ανήλικο τέκνο ως δικαίωμα και ως υποχρέωση ΕλλΔνη 3/2022, Ε. Κουνουγέρη- Μανωλεδάκη, Οικογενειακό Δίκαιο, τ. ΙΙ, έκδ. 2021, σελ. 348, Κ. Φουντεδάκη, Το νέο δίκαιο των σχέσεων γονέων και παιδιών, εκδ. 2021, σελ. 84-85). Για την εφαρμογή του άρθρου 1520 ΑΚ σημασία έχει μόνο το γεγονός ότι ο γονέας μένει χωριστά από το τέκνο ανεξάρτητα από το αν ασκεί από κοινού με τον άλλο γονέα την επιμέλεια (βλ. Ε. Κουνουγέρη- Μανωλεδάκη, ο.π, σελ. 337, Γ. Λέκκας, ο.π., σελ. 264). Επίσης προβλέπεται ως ειδική υποχρέωση του γονέα με τον οποίο διαμένει το τέκνο η διευκόλυνση και η προώθηση της επικοινωνίας του τέκνου με τον άλλο γονέα, η οποία νοείται ως η εμφύσηση στο παιδί καλών αισθημάτων για τον άλλο γονέα και η καλή συνεργασία προκειμένου να καθοριστούν οι πρακτικές λεπτομέρειες της άσκησης του δικαιώματος επικοινωνίας (ΜονΠρωτΘεσσαλ 317/2022 ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ, Ε. Κουνουγέρη-Μανωλεδάκη, ο.π. σελ. 338).
Η διευκόλυνση και η προώθηση του δικαιώματος επικοινωνίας ανέκαθεν αποτελούσαν ερμηνευτικά υποχρεώσεις (του υπόχρεου γονέα – γονέα με τον οποίο διαμένει το παιδί) απέναντι στο δικαιούχο γονέα, προστέθηκαν, όμως και ρητά ως υποχρεώσεις στο αρ. 1520 ΑΚ με το Ν.4800/2021 (Ε. Κουνουγέρη- Μανωλεδάκη, Οικογενειακό Δίκαιο τομ. 2, 8η εκδ. 2021, 6) (19/2023 ΔΙΑΤΕΙΣΠΛ ΧΑΝ).
Λένα Πολύζου